Hüseyin Hilmi Paşa'nın torunu, zarif bir Türk Hanımefendisi, ilk kadın bestecimiz Nazife Güran'ın, çağının müzik stillerini ve yeniliklerini bilip onları taklit etmeden, içinden geldiği gibi yazıp, sevinçlerini, kırılganlıklarını, özlemlerini yalın ve cesur bir duyarlılıkla dile getiren bu naif kompozitörün seçme eserleri, soprano Ece İdil ve piyanist Metin Ülkü'nün yorumu ile yayınlandı.
Nazife Güran'ın müziğe yaklaşımı, ele aldığı biçimler dolaysız bir içtenlikle, adeta Schubert lied formunu ve küçük parçalarını bize anımsatan bir romantizm içerisindedir. Liedlerinde yarattığı atmosfer, eşliği şiire katkı maddesi olarak kullanmış, şan çizgisini destekleyen, zaman zaman yalnız bırakır gibi yapıp, şiirin bittiği yerde de alıp başını giden, temayla bütünleşen bir senfonik poem yapısındadır. Bu naif ve kırılgan liedlerin sözlerinin çoğu kendi kaleminden çıkmışsa da Yahya Kemal Beyatlı, Ahmed Haşim gibi ustaların şiirlerini de bestelemek cesaretini aşırı duygusallığında bulmuştur. Liedlerdeki içe dönük tasvir ve ilahi duygular, onda, çabasız bir şekilde kendiliğinden ortaya çıkar. Melodilerinin içinde her zaman biraz Türk, biraz Osmanlı kokusu ve herşeyden önce kadın olduğu hissedilir. Piyano yapıtlarında da gene küçük formların mahiri olarak adeta Schubert'in mouvement'larına benzer şekilde bir yapı ortaya koyar. Tasvirdeki başarısı onun müziğinin resmini çizer. Bu müzik, yurt sevgisiyle dolu hafif bir parfüm gibidir.
AYRINTILI BİYOGRAFİSİ
Nazife Güran
5 Eylül 1921-Viyana / 15 Kasım 1993
Tam adı Avniye Nazife Aral Güran'dır. Klasik batı müziği alanında yapıtları ortaya çıkarılmış ilk Türk kadın bestecilerdendir.
Hariciyeci Selahaddin Nusret Bey (Aral) ve dönemin Viyana Büyükelçisi eski sadrazam Hüseyin Hilmi Paşa'nın kızı Ayşe Aliye Hanım'ın kızı olarak babasının görev yapmakta olduğu Viyana'da 5 Eylül1921 günü dünyaya geldi. Dedesi Hüseyin Hilmi Paşa'nın hayatını kaybetmesinden sonra babası Midilli'de görevlendirilmişti. Hayatı boyunca babasının görevi nedeniyle bir çok yerde bulundu ve lisan öğrenme imkanına sahip oldu. İlk müzik derslerini annesinden aldı.
İlköğrenimini Ankara'da Mimar Kemal İlköğretimokulu'nda tamamladı. İlk piyanosu, babasının Kafkasya görevi nedeniyle tekrar yurtdışına gittiklerinde alındı. Kafkasya'da Şuşik Abbas'tan piyano dersleri aldı. Beste yapma yeteneğini küçük yaşta iken kendisini gösterdi. İstanbul'da Işık Lisesi'nde devam ettiği öğrenimi sırasında Cemal Reşit Rey'den ders aldı. Babasının Berlin'e tayin edilmesi üzerine gittiği Almanya'da Berlin Yüksek Müzik Akademisi'ne kabul edildi. Zamanın müzik otoritesi Prof. Rudolph Schmidt'ten piyano, Prof. Paul Höfferden kompozisyon dersleri aldı. Büyükelçi Hüsrev Gerede'nin teşviki ile ilk konserini Berlin Radyosu'nda verdi. Besteleri Paul Höffer tarafından Prag'da plak yapıldı.
Ankara'ya döndükten sonra Dr. Praetorius ile 3 yıl çalıştı. 1944'te Abdülhak Hamid'in Tekbir-i Milli eserini koro ve orkestra için besteledi. 4 yıl kaldığı Mısır'da bulunduğu sürede Sfenks Sonatı, Mehlika Sultan konser etüdü ve daha bir çok eser besteledi. Çölün, piramitlerin etkisi eserlerinde kendini gösterdi. Ankara'ya tekrar döndüğü 1949'da Türk- Amerikan Kadınlar Kültür Derneği'nin kurucuları arasında yer aldı. Kore Savaşı nedeniyle Kore Marşı'nı besteledi. Bu marş, Kore'de Türklerle yapılan evliliklerde evlilik marşı olarak çalınmaktadır.
1952'de Doktor İsmail Güran ile evlendi, 1953'de oğlu Ali Nusret dünyaya geldi. Ankara'da oturduğu sokağın adı Bestekar Sokak olarak değiştirildi. Bu yıllarda Anıtkabre Doğru adlı eserini besteledi. 1959'da eşinin Diyarbakır'da çocuk hastalıkları uzmanı olarak çalıştığı dönemde, kendisi de Diyarbakır'da kültür alanında faydalı olabilmek için çalıştı ve Diyarbakır Filarmoni Derneği'ni kurdu, bir çocuk korosu kurup yetiştirdi. Bu çalışmaları nedeniyle 1963 yılında devlet tarafından ödüllendirildi. Aynı yıl, ABD Devlet Başkanı Kennedy'nin vurulduğu gece Kennedy Noktürnü'nü besteledi ve konserde çaldı, bu bu beste Kennedy Müzesi tarafından sergilenmektedir ve bestecisi Nazifa Hanım eserinden ötürü ödüllendirilmiştir.
Diyarbakır'dan sonra İstanbul'a, ardından Almanya'ya giderek tekrar öğrenciliğe döndü. Öğrenimini Köln Müzik Akademisi'nde tamamladı. Köln radyosunda konserler verdi.
1965 yılında yurda döndüğünde Çemberlitaş Kız Lisesi'nde müzik öğretmenliği yaptı. 1973'ten itibaren Türk-Amerikan Üniversiteliler Derneği, Türk -Alman Kültür Enstitüsü, Türk - Japon Dostluk ve Kültür Derneği bünyesinde çalıştı ve konserler verdi. Son eseri Mehlika Sultan'ı operaya uyarlama çalışmaları yaparken 15 Kasım 1993'de hayatını kaybetti.
1000 kadar eser besteleyen Nazife Güran, liedlerinin çoğunun sözlerini kendisi yazmıştır. Yahya Kemal Beyatlı, Ahmet Haşim gibi şairlerin eserlerini de bestelemiştir.
Nazife Güran'ın eserleri 2006 yılında soprano Ece İdil ve piyanist Metin Ülkü tarafından seslendirilmiş, Nurdan Bir Hale adı ile albüm yapılmıştır.
Kaynak: kalan.com
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder