18 Aralık 2007 Salı

SAZ MUSİKİSİ BESTE FORMLARI

PEŞREV

Sazlı eserlerin en büyük formlarından biri olan daima ilk olarak çalınır peşrevler çalındıktan sonra diğer sazlı ve sözlü eserlere geçilir.
Peşrevler hane adı verilen bölümlerden yapılmıştır. Her haneden sonra teslim adı verilen küçük bölümler çalınır

SAZ SEMAİSİ

Saz semailer yalnız sazlarla icra edilen musiki eserleridir. Bunlarda tıpkı peşrevler gibi hane ve teslim gibi bölümlere ayrılır. Saz semailerin usulleri altı zamanlı semai usul ile ya da on zamanlı aksak semai usulüdür, ancak dördüncü hanede usul değişir üç zamanlı veya altı zamanlı olur.

METHAL

Sözcük anlamı giriş demektir batı müziği eserlerindeki uvertür ü hatırlatır Bazı bestekârlarımız tarafından “Müsabahat-i Musikiye” yani Musiki Sohbetleri adı altında da bestelenmiştir.

SİRTO

Sirto adı yunanca kökenli bir sözcükten gelir ait olduğu toplulukta kadın ve erkeklerin toplu halde oynaması olarak bilinir. Türk Sanat Musikisi bünyesinde oyun havası sayıldığı halde hiçbir zaman raks unsuru olarak görülmemiştir. Hareketli bir saz eseri formu olarak kullanılmıştır. Üç ya da dört bölümlüdür Sirtolar iki dörtlük “nim sofyan ” usulünde bestelenmiştir

LONGA

Longa sözcüğü Latince kökenlidir. Türk Musikisine Romen Musikisinden geldiği tahmin edilir. Oyun havaları arasında sayıldığı halde buda sirto lar gibi raks unsuru olarak kullanılmamıştır. Longalar genellikle dört bölümden oluşur iki dörtlük “nim sofyan ” usulünde bestelenmiştir

MANDIRA

Halk musikimizden kaynaklanan, Mandıra usulü denen yedi zamanlı ritmi ile bestelenen bir beste türüdür. Nitelik açısından Karadeniz yöremizin oyun havalarını hatırlatır. Eskiden oyun havası olarak kullanılmıştır. Üç ya da dört bölümden oluşan mandıralarda Teslim yoktur.

TAKSİM

Taksim adını nereden geldiği bilinmemektedir. Çoğunluğun kabul ettiğine göre düzenli bir akış içinde devam eden fasıl programının arasında yapıldığı ve akışı ikiye böldüğü için bu ad verilmiştir. Bu icra sırasında veya tek başına bir saz sanatkârının, bir makam çerçevesinde veya değişik makamlara geçerek doğaçlama olarak yaptığı bestelerdir.

ÇİFTETELLİ

İstanbul folklorundan kaynaklanarak Klasik musikimize girmiş anonim bestelerdir. Her zaman için Raks unsuru olarak kullanılmıştır.

Hiç yorum yok: